การนำกากตะกอนน้ำเสียชุมชนมาใช้ทางการเกษตร เป็นการจัดการกากตะกอนที่เน้นการนำเอาประโยชน์จากองค์ ประกอบของกากตะกอนในส่วนที่เป็นธาตุอาหาร (ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โปแตสเซียม) และความเป็นอินทรีย์สารของกากตะกอนแต่องค์ประกอบของกากตะกอนยังมีส่วนที่เป็นข้อจำกัดของการใช้ประโยชน์ ได้แก่ จุลินทรีย์ก่อโรค และโลหะหนักที่บ่นเปื้อนในกากตะกอน ซาลโมเนลลาเป็นจุลินทรีย์พบได้ทั่วไปในสิ่งแวดล้อม เช่น ในดิน น้ำ ของเสียจากมนุษย์และสัตว์ โดยเฉพาะในกากตะกอนจะพบซาลโมเนลลาปนเปื้อนมาก การปนเปื้อนของซาลโมเนลลาในกากตะกอนน่าจะบ่งชี้ถึงความเสี่ยงในการใช้ประโยชน์จากกากตะกอนน้ำเสียชุมชนได้ ดังนั้นการศึกษาวิจัยครั้งนี้จึงมุ่งเน้นไปที่การติดตามการปนเปื้อนของซาลโมเนลลาในกระบวนการบำบัดน้ำเสีย การลดปริมาณซาลโมเนลลาในกากตะกอนด้วยแสงแดด และติดตามการปนเปื้อนจากซาลโมเนลลาในดินเมื่อเติมกากตะกอนในพื้นที่การเกษตร ใช้ชุดดินสระบุรีและชุดดินกำแพงแสน ทำการศึกษาในเรือนกระจก ภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยวางแผนการทดรองแบบ 3x6 Factorial in Randomized Complete Block Design ทำ 3 ซ้ำ มี 6 ตำรับทดลองของอัฅราการเติมกากตะกอน และ 3 ระยะเวลาในการเติมที่งทดลองครั้งที่สอง ส่าหรับการตรวจสอบซาลโมเนลลาในครั้งนี้ใช้วิธี Modified Semi-solid Rappapcrt Vasiliadis (MSRV) ผลการติดตามซาลโมเนลลาในน้ำและกากตะกอนจากกระบวนการบำบัดน้ำเสียชุมชน พบว่ากระบวนการบำบัดน้ำเสียไม่สามารถกำจัดการปนเปื้อนของซาลโมเนลลาในน้ำทิ้ง กล่าวคือทุกขั้นตอนของกระบวนการบำบัดน้ำเสียชุมชน แม้กระทั่งน้ำที่ผ่านกระบวนการบำบัดยังตรวจพบการปนเปื้อนจากซาลโมเนลลา ซีโรวาร์ที่ตรวจพบในน้ำได้แก่ S. Agcna S. Anatum S. Enteritidis S. Orion S. Panama และ S. Rissen ส่วนซีโรวาร์ที่ตรวจพบในกากตะกอน ได้แก่ S. Agona S. Anatum และ S. Rissen ทั้งนี้ซีโรวาร์ที่ตรวจพบได้บ่อยในน้ำและกากตะกอน ได้แก่ S. Agona และ S. Rissen ปริมาณซาลโมเนลลาที่ปนเปื้อนในกากตะกอนเริ่มต้นที่ 170 MPN/100 ml. การผึ่งแดดกากตะกอนติดต่อกันเป็นเวลา 8 วัน ได้ลดปริมาณชาลโมเนลลาให้เหลือน้อยกว่า 2 MPN/100 ml. ซึ่งต่ำกว่าปริมาณที่จะก่อให้เกิดอันตราย (105 เชลล์/น้ำหนักแห้ง 1 กิโลกรัม) เมื่อใช้กระบวนการฆ่าเชื้อเพื่อตรวจสอบยืนยันผลจากการใช้แสงแดด พบว่าตรวจไม่พบการปนเปื้อนจากซาลโมเนลลาในดินที่เติมกากตะกอนซึ่งผ่านการผึ่งแดดแล้ว เมื่อนำกากตะกอนที่ผ่านการผึ่งแดด 8 วัน ไปใช้ประโยชน์ในการปลูกผักคะน้า (Brassica oleracea L. Var. alboglabra Bailey) แม้จะตรวจพบการปนเปื้อนจากซาลโมเนลลาในบางช่วงของการเพาะปลูก แต่การปนเปื้อนนั้นพบได้ทั้งดินที่ ฃเติมกากตะกอนและไม่เติมกากตะกอน นอกจากนั้นยังตรวจพบชาลโมเนลลาปนเปื้อนในดินก่อนที่จะนำมาทำการทดลองอีกด้วย ซึ่งแสดงว่าการเติมกากตะกอนไม่เพิ่มความเสี่ยงจากซาลโมเนลลา และผักคะน้าก็ยังเจริญเติบโตไม่แตกต่างจากการเติมปุ๋ยเคมีอย่างมีนัยสำคัญ (P<0.5 ) แม้ว่าจะทิ้งช่วงในเติมกากตะกอนครั้งที่สองห่างจากครั้งแรกนาน 50 วัน ซึ่งแสดงไห้เห็นว่าการปนเปื้อนของซาลโมเนลลาไม่มีผลต่อการเจริญเติบโตของผักคะน้า ดังนั้นจึงสามารถประยุกต์ใช้แสงแดดช่วยลดปริมาณซาลโมเนลลาที่ปนเปื้อนในกากตะกอน ก่อนที่จะนำไปใช้ในการ เกษตร เพื่อลดความเสี่ยงจากซาลโมเนลลาที่ปนเปื้อนในกากตะกอน และสามารถนำกากตะกอนน้ำเสียชุมชนจากโรงบำบัดน้ำเสียเคหะชุมชนห้วยขวางในอัตรา 20 เมตริกตัน/เฮกแตร์ไปใช้แทนการใช้ปุ๋ยเคมีได้
The application of domestic sewage sludge for agriculture use is one of management options in expedient nutrients source (nitrogen phosphorus potassium) and as soil amendment from organic materials in the sludge. The limitation of the sludge utilization in agriculture is pathogenic microorganisms and heavy metals contaminated within the sludge. Salmonella is generally found in environment such as soil, water and waste, especially, in the sludge. Therefore, Salmonella itself ought to be indicated the risk of the sludge utilization. This study focused on monitoring Salmonella in process of Wastewater Treatment Plant, minimizing Salmonella in the sludge by sunlight exposure. Only sun-dried sludge applied into agriculture soil was conducted in Saraburi and Kamphangsaen soil series at greenhouse glass of Department of Botany, Faculty of Science, Chulalongkorn University. The experimental designed was 3x6 Factorial in Randomized Complete Block with 3 replications, 6 sludge application rates and 3 difference times interval for second crop. The Modified Semi-solid Rappaport Vasiliadis (MSRV) is Salmonella detection technique. The results of monitor Salmonella in both wastewater and the sludge indicated that process of Wastewater Treatment Plant could not eliminated the Salmonella. Salmonella contaminated not only in all process of Wastewater Treatment Plant, but also in the effluent. S. Agona S. Anatum S. Enteritidis S. Orion S. Panama and S. Rissen were found in wastewater, while the sludge found S. Agona S. Anatum and S. Rissen. The serovare frequency detected in both wastewater and the sludge were S. Agona and S. Rissen. Initial number of Salmonella in the sludge was 170 MPN/100 ml. and were decreased to less than 2 MPN/100 ml. after exposed to the sunlight 8 days. This detectable number was below the infection dose that may be harmful (105 cells/dried weight 1 kg.). By using disinfection confirmed efficiency of the sunlight in reducing Salmonella contaminated in the sludge. After applied sun-dried sludge to agriculture, the result showed that Salmonella occationally detected in both soil with and without application of the sludge. This implied the risk of Salmonella did not result from the application of the sludge. The growth of Chines kale (Brassica oleracea L. Var. alboglabra Bailey) with the time interval of 50 days for the second crop was not significant difference from that of chemical fertilizer (p≤ 0.5). Thus, contamination of Salmonella in the sludge could not effect on growth. That is to say, sunlight effectively enough in both reduce and prevent hazard from Salmonella contaminated in domestic sewage sludge before applied to agricultural soils. Fertilizing value of the sludge from Huay Kwang Wastewater Treatment Plant at the rate of 20 tonnes/ha equal to chemical fertilizer.
