Author	สุรัตน์ จงดา
Title	ฟ้อนผีฟ้านางเทียม : การฟ้อนรำในพิธีกรรมและความเชื่อของชาวอีสาน / สุรัตน์ จงดา = Fon Pi Fa Nangtiam a ritual dance in Isan / Surat Jongda
Imprint	2541
Connect to	http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/66573
Descript	395 แผ่น : ภาพประกอบ

ฟ้อนผีฟ้านางเทียม : การฟ้อนรำในพิธีกรรมและความเชื่อของชาวอีสาน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการฟ้อนในพิธีกรรมของชาวบ้าน ณ อำเภอพระยืน จังหวัดขอนแก่น โดยศึกษาจากเอกสารงานวิจัย จากการสัมภาษณ์ และจากการสังเกตพิธีกรรมและการฟ้อน ผลจากการศึกษาพบว่ากลุ่มนางเทียน หรือพิธีกร และผู้เข้าร่วมพิธีฟ้อนผีฟ้าในอำเภอพระยืน สืบเชื้อสายมาจากเวียงจันทน์และยังคงสืบทอดพิธีฟ้อนผีฟ้ามาอย่างต่อเนื่อง การฟ้อนผีฟ้ามีสองลักษณะคือ 1. การฟ้อนผีฟ้าในการรักษาโรค เมื่อมีการเจ็บป่วยเกิดขึ้นในครอบครัว ญาติพี่น้องจะเชิญนางเทียมมาทำพิธีฟ้อนผีฟ้าเพื่อรักษาโรคให้สมาชิกในครอบครัวนั้น 2. การฟ้อนผีฟ้าในการบูชาผีฟ้า โดยจะมีพิธีการฟ้อนเป็นพิธีใหญ่ประจำปี คือในวันที่ 13-15 เมษายน ผู้เข้าร่วมพิธีจะฟ้อนกันตลอดสามวันสามคืน ท่าฟ้อนผีฟ้า ปัจจุบันยังคงรูปแบบการฟ้อนดั่งเดิมซึ่งพบว่ามีวาดฟ้อนสามลักษณะคือ 1. วาดฟ้อนท่าเดียวเป็นการฟ้อนโดยใช้ท่าฟ้อนท่าเดียวไปเรื่อยๆ 2. วาดฟ้อนหลายท่าเป็นการการฟ้อนโดยนำท่าฟ้อนหลายท่ามาเชื่อมต่อกันเป็นกระบวน 3. วาดฟ้อนเข้าคู่เป็นการฟ้อนซึ่งมักเป็นหญิงกับหญิงในท่าฟ้อนต่างๆ กัน วาดฟ้อนเหล่านี้ยังพบลักษณะเด่นในการใช้มือ เท้า ลำตัว ดังนี้ มีการใช้มือในระดับลำตัวไปข้างหน้า มีการย่ำเท้าไม่เปิดส้น และการก้าวเท้าช้าๆ มีการขย่มเข่า ประมาณสี่หรือแปดจังหวะ ต่อหนึ่งก้าวมีการใช้เท้าลักษณะอื่นๆ เช่นท่าเขย่งเท้า กระโดดด้วยปลายเท้าและท่าจรดปลายเท้าข้างเดียวในขณะหยุดอยู่กับที่ มีการใช้ลำตัวตรงและมีการก้มตัวไปข้างหน้า มีการแอ่นตัวไปด้านหลังและเอียงตัวไปด้านข้างในขณะที่หยุดฟ้อนอยู่กับที่ ท่าฟ้อนผีฟ้านี้มีลักษณะใกล้เคียงกับท่าฟ้อนอีสานในการแสดงอื่นๆ เช่นการแสดงหมอลำ ในปัจจุบัน ดนตรีที่ใช้ในการฟ้อน เป็นการบรรเลงด้วยแคนแปดเพียงอย่างเดียว ส่วนลายหรือเพลง ใช้ลายทางยาวหรือลายอ่านหนังสือในการขับลำเชิญผีฟ้า ส่วนการฟ้อนใช้ลายทางสั้นการแต่งกายของผู้ฟ้อนเป็นแบบพื้นเมืองอีสาน สิ่งที่จำเป็นในการแต่งกายคือ ผ้าสไบ การฟ้อนผีฟ้าในการรักษาโรคและการบูชาผีฟ้าในอำเภอพระยืน คาดว่า จะยังมีอยู่ต่อไปตราบใดที่คนอีสานยังนับถือผี และสมควรจะมีการศึกษาความเชื่อ และพิธีกรรมการฟ้อนผีฟ้าในเขตชุมชนอื่นๆ ในภาคอีสานให้กว้างขวางต่อไป
Fon Pi Fa Nang Tiam: A Ritual Dance in Isan aims at studyings the dance in folkritual performance of Pra Yuen District, Khon Kaen Province based upon documentary,interviewings, and observations. It is found that Nangtiam or master of ceremony and her followers are thedescendants of Laos people in Vientiane. They still continue their Fon Pi Fa orritual dance until today. Fon Pi Fa is performed in two functions. One is cast awaysickness and the other is to warship the god of heaven called Pi Fa which isperformed for there days and nights from 13('th) to 15('th) of April. Fon Pi Fa is found to have three types of dance. First is the single posturefor the whole dance. Second is the combination of gestures. And third is the duetdance mostly by two females in different gestures. Most distinctive gestures in FonPi Fa are seen in hands, feet, and body movements. Dancers always move their hands inthe front at the chest level. They use regular steps with full sole touches thefound. They repeatedly way their knees sideway at four or eight beats. Their holdtheir bodies up straight or lean forward. Leaning to the back and or the sides areused while dancing on a spot. These dance gestures are found similar to othernortheastern dances today. Music is always performed by Khaen Paed or reed organ witheight doubled-holes. Master tune for singing and chanting is called Lai Tang Yao andfor dancing is called Lai Tang Sun. Dancers wear ordinary northeastern costume withan important piece of shawl or sabai. It is foreseen that Fon Pi Fa will remain as long the northeastern peoplewarship gods. There should be more in depth studies about thesis type of dance inother areas of northeastern Thailand.

LOCATION	CALL#	STATUS
Fine & Applied Arts Library : Thesis	R ว.พ. ส47ฟ 2541	MISSING