ความรับผิดชอบและเงาที่ตามมากับแสงสว่างของอุตสาหกรรมซีรีส์ชายรักชายไทย

วงการซีรีส์ความสัมพันธ์ชายรักชาย (ซีรีส์ Y ไทย) หรือบ้างเรียก Thai Boy Love series (Thai BL) ได้ก้าวขึ้นเป็น Soft Power ที่ทรงอิทธิพลอย่างยิ่งของประเทศไทยและในภูมิภาค สร้าง Y-Economy มูลค่ามหาศาล (SCB EIC คาดว่าสัดส่วนของซีรีส์วายต่อมูลค่าการผลิตสื่อบันเทิงของไทยจะเพิ่มขึ้นจาก 0.7% ในปี 2019 เป็น 3.9% ในปี 2025 หรือเติบโตราว 17%YOY คิดเป็นมูลค่าตลาดรวมมากกว่า 4,900 ล้าน) และอุตสาหกรรมนี้ยังเหมือนเป็นพื้นที่หนึ่งที่ช่วยให้เกิดการยอมรับความรักที่หลากหลายซึ่งอาจสัมพันธ์กับกลุ่มหลากหลายทางเพศในสังคมไทยและเอเชีย ที่ยังคงมีความอนุรักษ์นิยมอยู่ด้วย อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จระดับโลกนี้ก็นำมาซึ่งการตรวจสอบและความคาดหวังด้านจริยธรรมของคนในแวดวงที่สูงขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ท่ามกลางความสำเร็จ ยังมี “เงา” ของปัญหาเชิงจริยธรรมและโครงสร้างปรากฏซ้ำ ๆ แฟนคลับยังคงร่วมกันชี้ให้เห็นเพื่อรักษาบรรยากาศที่ดีและหลายครั้งวนกลับมาสู่คำถามว่าถึงเวลาหรือยังที่คนในอุตสาหกรรมจะทบทวนอย่างจริงจัง 

บทความนี้รวบรวมข้อสังเกตและประเด็นถกเถียงที่ปรากฏในพื้นที่สาธารณะ และเป็นมุมมองที่มุ่งเน้นชี้ชวน ทบทวน ในการพัฒนามาตรฐานเพื่อให้วงการ ซีรีส์ Y ไทยยังคงเติบโตอย่างปลอดภัย พร้อมสนับสนุนในด้านหนึ่งที่อาจมีส่วนช่วยสนับสนุนการยอมรับในอัตลักษณ์กลุ่มคนหลากหลายทางเพศ และรูปแบบความรักที่หลากหลาย และมิได้มีเจตนาเหมารวมบุคคลหรือผลงานทั้งหมดในอุตสาหกรรม 

1. ดราม่าพฤติกรรมส่วนตัวที่เชื่อมโยงกับจริยธรรมทางวิชาชีพ 

ปัญหาเหล่านี้มักเป็นเรื่องของ ความไม่รับผิดชอบ และการใช้อิทธิพลในทางที่ผิด ซึ่งทำลายความไว้วางใจของแฟนคลับ: 

• ความสัมพันธ์ซับซ้อน การใช้ชื่อเสียงและอิทธิพล ในทางที่อาจละเมิดสิทธิผู้อื่น : 

การที่นักแสดงได้รับชื่อเสียงมีผู้คนคลั่งไคล้ทำให้ดูมีอำนาจ ดึงดูดใจ และมีอิทธิพล ซึ่งมีกรณีกลายเป็นเครื่องมือเพื่อเอาเปรียบหรือหลอกลวงผู้อื่น เช่น การใช้ประโยชน์จากความใคร่สร้างความสัมพันธ์ลับโดยมีเป้าหมายแสวงหาผลประโยชน์ทางเพศหรือผลประโยชน์อื่น ๆ 

มีกรณีการถูกกล่าวหาเรื่องพฤติกรรมชู้สาว การมี "โลกหลายใบ" หรือการไม่รับผิดชอบต่อความผูกพัน โดยมีการใช้ความเชื่อใจในทางที่ละเมิดอย่างร้ายแรง ซึ่งเป็นประเด็นเชิงจริยธรรมต่อศักดิ์ศรีของกลุ่มคนในสังคม กลุ่มผู้บริโภค และแฟนคลับ 

• ทัศนคติที่ไม่เคารพต่ออาชีพ ความหลากหลาย และการเหยียด: 

การสื่อสารที่ถูกวิจารณ์ว่า เหยียดเพศ เหยียดความคิด หรือไม่ให้เกียรติรูปแบบความรักของผู้อื่น (รวมถึงผู้ไม่กำหนดเพศ (Non-binary)) เช่น การหลุดพูดในลักษณะดูถูกความชื่นชอบของกลุ่มแฟนคลับหลักหรือส่อไปในทางเหยียดในที่สาธารณะ ยกตัวอย่างในบางบริบท เช่นการชี้เป้าวิจารณ์ไปที่ ‘พวกสาววายสมองไหล’ แบบเหมารวม แฝงนัยของการไม่ให้เกียรติหรือมองความชอบของแฟนกลุ่มนี้ในเชิงลบ ซึ่งเป็นฐานแฟนผู้สนับสนุนหลักที่ทำให้พวกเขาประสบความสำเร็จ ในขณะที่อาชีพนักแสดงซีรีส์วายเป็นอาชีพที่พวกเขาเลือกทำและได้รับผลประโยชน์โดยตรง  
 
( "สาววาย" อาจอธิบายได้สั้นๆว่า กลุ่มคนที่ถูกเรียกเนื่องจากมีการนิยามว่ามีความชื่นชอบในความสัมพันธ์ลึกซึ้งของผู้ชายกับผู้ชาย (Boy's Love หรือ BL) 
 

• การปกปิด และหลีกเลี่ยงการยอมรับความผิด : แนวโน้มของการปกปิดทัศนคติที่เลือกปฏิบัติของตัวนักแสดงเอง เพื่อรักษาภาพลักษณ์ที่ขายได้ หรือการนิ่งเงียบเมื่อเกิดปัญหา แทนที่จะยอมรับและแก้ไขอย่างตรงไปตรงมา 

2. ปัญหาเชิงระบบงานและการจัดการที่ไม่เป็นธรรม 

ความไม่เป็นธรรมที่เกิดขึ้นจากแรงกดดันเชิงพาณิชย์และโครงสร้างการทำงาน: 

• แรงกดดันเชิงพาณิชย์และการเอาเปรียบ: 

• มีรายงานข่าวเกี่ยวกับการที่นักแสดงถูกต้นสังกัดเอาเปรียบด้านสัญญาและค่าตอบแทน รวมถึงการ "ดอง" สัญญา ทำให้ไม่สามารถรับงานอื่นได้ 

• การใช้ตัวตนเควียร์เป็นสินค้า (Commodification/Queerbaiting): 

• แม้จะมีข้อถกเถียงระหว่าง วาย กับ เกย์ แต่ไม่อาจปฏิเสธประเด็นที่เกิดขึ้นนั้นยังคงมีการวิจารณ์ว่าอุตสาหกรรมบันเทิงบางส่วนใช้”ภาพลักษณ์เควียร์หรือเกย์” เป็นเพียงกลยุทธ์การตลาด (Queerbaiting) โดยขาดความเข้าใจเชิงลึกต่ออัตลักษณ์ทางเพศ และไม่แสดงจุดยืนที่ชัดเจนในประเด็นสิทธิของกลุ่มหลากหลายทางเพศ 

3. บริบทและปัญหาจากฝั่งแฟนคลับ 

ความท้าทายที่เกิดจากแรงสนับสนุนที่เข้มข้นของฐานแฟนคลับ: 

• แรงกดดันในการ "เป็นคู่จริง" (Pressure to be Real): การที่แฟนคลับคาดหวังให้นักแสดงคู่กันมีความสัมพันธ์กันจริง ๆ นอกจอ ซึ่งสร้างแรงกดดันและอาจละเมิดขอบเขตส่วนตัวของนักแสดง 

• พฤติกรรม Toxic Fan: พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เช่น การคุกคามความเป็นส่วนตัวของนักแสดง หรือการใช้ความรุนแรงทางวาจาโจมตีนักแสดงผู้เป็นที่รักของคนอื่นๆ (Ship Wars) 

แม้วงการนี้จะมีปัญหาหลายด้าน แต่ก็ยังสร้างผลกระทบเชิงบวกได้อย่างชัดเจน และมีโอกาสที่จะพัฒนาปรับปรุงมาตรฐาน หากมีการทบทวนและยกระดับมาตรฐานในประเด็นต่างๆ เหล่านี้: 

ผลกระทบเชิงบวก 

• การสร้างพื้นที่ปลอดภัย: ซีรีส์ Y ได้ช่วยขยายมุมมอง และเป็นส่วนหนึ่งที่มีความสัมพันธ์ในการขับเคลื่อนการทำความรู้จักความหลากหลายทางเพศในสังคม 

• การสร้างงานและโอกาส: เป็นอุตสาหกรรมที่สร้างงานให้กับคนรุ่นใหม่ในทุกสาขาอาชีพ และเป็นช่องทางให้ผู้มีความสามารถได้แจ้งเกิด 

นอกจากนี้เหล่านี้อาจเป็นข้อเสนอที่เราอาจเคยเห็นผ่านตาและชักชวนให้คนในอุตสาหกรรมหันมาสนใจและทบทวนกันอยู่เสมอ 

• สำหรับองค์กรและผู้ผลิต: มีข้อสังเกตว่าองค์กรและผู้ผลิตควรหันมาสนใจ การกำหนดแนวทางไม่เลือกปฏิบัติที่ชัดเจน และจัดให้มีขั้นตอน ทบทวนความอ่อนไหวด้านเพศสภาพและวัฒนธรรม (Sensitivity Review) เป็นมาตรฐานก่อนเผยแพร่ทุกชิ้นงาน รวมถึงการสร้างนโยบายด้านสัญญาและการเยียวยาที่โปร่งใส 

• สำหรับผู้แสดงและผู้มีชื่อเสียง: มีข้อเสนอให้ผู้แสดงและผู้มีชื่อเสียงทบทวน การสื่อสารในที่สาธารณะโดยใช้ภาษาที่ไม่กีดกัน และให้ความเคารพต่อความหลากหลายอย่างเคร่งครัด และเมื่อเกิดข้อผิดพลาด ควรหันมาสนใจ การแก้ไขอย่างตรงไปตรงมาและตรวจสอบได้ 

• สำหรับแฟนคลับและผู้ชม: เป็นข้อเสนอที่น่าสนใจให้แฟนคลับและผู้ชมทบทวน การรับชมอย่างมีวิจารณญาณ โดยเน้นการแยกแยะบทบาท และให้ความสำคัญกับการให้คำติชมอย่างสุภาพและมีเหตุผลโดยไม่สร้างบาดแผลให้กันและกัน 

อุตสาหกรรม Thai BL-  Y Thai - Thai Series มีศักยภาพในการเล่าเรื่องความรักและความแตกต่างอย่างงดงาม ในการทบทวนร่วมกัน ผู้เขียนเห็นว่าการจัดการกับประเด็นดราม่าและการยึดมั่นในหลักการเคารพความหลากหลาย คือสิ่งที่อุตสาหกรรมควรหันมาให้ความสนใจอย่างยิ่ง เพื่อรักษาความน่าเชื่อถือและการเติบโตอย่างยั่งยืนของวงการนี้ในเวทีโลกด้วยความเข้าใจไปพร้อมกับความสุขที่ชุมชนได้รับ โดยไม่ลดทอนศักดิ์ศรีของทั้งผู้สร้างและผู้เสพ รวมไปถึงกลุ่มคนหลากหลายทางเพศ
 

อ้างอิง : ไขความลับซีรีส์วายไทย เหตุใดจึงติดเทรนด์โลกhttps://www.scbeic.com/th/detail/product/BL-GL-070125%20 

หนังสือและวิทยานิพนธ์แนะนำ  

เยือยิง เซง. การวิเคราะห์ความสำเร็จและความนิยมซีรีส์วายไทยในกลุ่มแฟนในประเทศจีน.