สิงสาราสัตว์ : มานุษยวิทยาว่าด้วยสัตว์และสัตว์ศึกษา

โดย สุดแดน วิสุทธิลักษณ์, บรรณาธิการ

คนเราจุด "คบไฟ" ด้วยเจตนาอันหลากหลาย แต่ที่สำคัญที่สุดเห็นจะเพื่อขับไล่แมลงร้ายและความมืด คบไฟมิใช่แสงเทียน เพราะจุดเทียนขึ้นเล่มหนึ่ง แม้อาจเห็นตัวหนังสือได้บ้าง แต่คงขับไล่แมลงร้ายไปได้ไม่ง่ายนัก เราจุด "คบไฟ" ขึ้น โดยหวังว่าท่านผู้อ่านคงได้รับประโยชน์จากหนังสือที่ทรงคุณค่าดังเช่นเล่มที่ท่านกำลังอ่านอยู่ในขณะนี้ เพื่อจะได้ช่วยจรรโลงสังคมไทยให้เข็มแข็ง มีพลัง ปลอดพ้นจากแมลงร้ายและความมืด "คบไฟ" ขอทำหน้าที่ให้การศึกษาแก่สาธารณชนที่ทำมาแล้วสืบต่อไปอย่างดีที่สุด หวังว่าท่านผู้อ่านคงสนใจติดตามผลงานของ "คบไฟ" ในอันดับต่อ ๆ ไป

หนังสือเล่มหนึ่งจากหลายเล่มในนิทรรศการหนังสือแนะนำ “วันสัตว์ป่าและพืชป่า” จัดแนะนำ ชั้น 1 สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดือน 0

ชีวิตเร้นลับของต้นไม้ : The hidden life of trees

โดย Peter Wohlleben, เขียน ; สุดาวรรณ สินธุประมา, แปล

เพเทอร์ โวลเลเบน เจ้าหน้าที่ป่าไม้ในเยอรมนีเล่าให้เราฟังถึงสิ่งมหัศจรรย์ที่เขาได้ค้นพบในป่า มีความลับมากมายซ่อนอยู่ใต้ผืนดินไปจนถึงยอดไม้ ต้นไม้มีการสื่อสารในหมู่พวกมัน แบ่งปันอาหารซึ่งกันและกัน ช่วยเหลือปกป้องพวกเดียวกันเอง หรือแม้แต่ปกป้องเพื่อนข้ามสายพันธุ์ พวกมันต้องผ่าพันอุปสรรคนานัปการกว่าจะเติบโตขึ้นเป็นไม้ใหญ่ และกลายเป็นชุมชนป่าไม้ดังที่เราเห็น

หนังสือเล่มหนึ่งจากหลายเล่มในนิทรรศการหนังสือแนะนำ “วันสัตว์ป่าและพืชป่า” จัดแนะนำ ชั้น 1 สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดือน 0

เข้าป่าหาชีวิต = Into the wild

โดย Jon Krakauer ; ธิดารัตน์ เจริญชัยชนะ, แปล

แม็คแคนด์เลสต่างจากมิวเออร์และธอโร ตรงที่ไม่ได้เข้าป่าเพื่อครุ่นคิดเกี่ยวกับธรรมชาติหรือโลกทั้งโลกอย่างจริงจัง แต่เข้าไปเพื่อสำรวจสภาวะภายในของจิตวิญญาณของตนเป็นหลัก อย่างไรก็ดี ในไม่ช้าเขาก็ได้ค้นพบสิ่งที่มิวเออร์และธอโรรู้อยู่แล้ว นั่นคือ การอยู่ในป่าเป็นเวลานานๆ จะทำให้เราหันความสนใจของเราออกสู่ภายนอกพอๆ กับที่ทำให้เราหันความสนใจเข้าสู่ภายในอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้เขา (แม็คแคนด์เลส) ก็รู้อยู่เต็มอกตั้งแต่เดินเข้าป่าแล้วว่า เขาจะทำผิดพลาดได้เพียงเล็กน้อยเท่านั้นเขารู้แน่ชัดว่ามีอะไรเป็นเดิมพัน

หนังสือเล่มหนึ่งจากหลายเล่มในนิทรรศการหนังสือแนะนำ “วันสัตว์ป่าและพืชป่า” จัดแนะนำ ชั้น 1 สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดือน 0

ลิตเติ้ลทรี = The education of little tree

โดย ฟอร์เรสต์ คาร์เตอร์, เขียน ; กรรณิการ์ พรมเสาร์, แปล

ชะตากรรมของชนเผ่าเชโรกี อันเป็นชนกลุ่มน้อยในอเมริกา ซึ่งถูกรุกรานโดยคนขาวที่มีวิธีคิด "อัตนิยม" นั่นคือความถูกต้องมีเพียงหนึ่งเดียว และตัดสินคนอื่นที่แตกต่างไปจากตนว่า เลวร้าย โง่งม นอกรีต ฉะนั้นจงเชื่อฟังและเดินตามอย่างเชื่อง ๆ แล้วท่านจะเจริญเหมือนพวกเราเอง นี่คือชะตากรรมของผู้ต่ำต้อย ซึ่งปรากฏขึ้นทั่วโลก และแม้แต่ในเมืองไทย ชนกลุ่มน้อยหลายเผ่าพันธุ์ หรือแม้แต่คนจน ก็ได้รับการปฏิบัติอย่างไม่เท่าเทียม ราวกับว่าไม่ใช่มนุษย์ที่มีศักดิ์ศรีเสมอภาคกัน อย่างไรก็ตาม มนุษย์สมัยใหม่ที่เติบโตมาท่ามกลางเทคโนโลยีและความสะดวกสบาย ก็เริ่มหันกลับมาหาภูมิปัญญาของชนเผ่าต่าง ๆ เพราะความงดงามลุ่มลึก และสามารถหยั่งถึงส่วนที่ลึกที่สุดของมนุษย์ได้ด้วยการใช้ชีวิตอันใกล้ชิดและเคารพธรรมชาติของพวกเขา เพียงเท่านี้เองที่เป็นกุญแจสำคัญที่ไขสู่ความลี้ลับของจักรวาล อย่างที่ศาสตร์สมัยใหม่ใดๆ มิอาจมอบให้ได้แม้แต่น้อย ลิตเติ้ลทรี แม้เป็นเพียงวรรณกรรมเยาวชน อันหมายความว่าเด็กๆ สามารถอ่านได้อย่างสนุกสนาน แต่วรรณกรรมเยาวชนที่มีคุณค่าลึกซึ้ง ย่อมช่วยให้วัยรุ่นหรือแม้แต่ผู้ใหญ่มองโลกอย่างเข้าใจแจ่มแจ้งในมิติต่างๆ ดั่งเช่นมุมมองของหนังสือเล่มนี้ ทั้งชวนอบอุ่นในสายสัมพันธ์อันงดงามระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ สัตว์ ต้นไม้ ขณะเดียวกันก็เผยให้เห็นถึงโศกนาฏกรรมชะตาชีวิตอันชวนสลดหดหู่ และยังวิจารย์สังคมด้วยอารมณ์ขันขื่น เช่น เสียดเย้ยนักการเมือง เยาะหยันพวกเคร่งครึศาสนา สิ่งเหล่านี้ผู้อ่านสามารถเก็บเกี่ยวได้จากหนังสือเล่มเดียวกันนี้เอง

หนังสือเล่มหนึ่งจากหลายเล่มในนิทรรศการหนังสือแนะนำ “วันสัตว์ป่าและพืชป่า” จัดแนะนำ ชั้น 1 สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดือน 0

การจัดการสัตว์ป่าและถิ่นที่อยู่อาศัย

โดย รัตนวัฒน์ ไชยรัตน์

ผู้เขียนได้อธิบายประโยชน์และโทษของสัตว์ป่า การสูญเสียทรัพยากรสัตว์ป่า ตลอดจนแนวทางการอนุรักษ์สัตว์ป่าตามหลักการพื้นฐานทางนิเวศวิทยาสัตว์ป่า เพื่อเป็นการปูพื้นฐานให้ผู้ที่สนใจเข้าใจความเป็นมาในการจัดการสัตว์ป่าในภูมิภาคต่าง ๆ รวมถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงประชากรสัตว์ป่า และแนวทางการจัดการประชากรให้อยู่ในภาวะสมดุลโดยต้องเข้าใจรูปแบบพฤติกรรมการเกี้ยวพาราสี การเลือกถิ่นที่อยู่อาศัย การกระจายของสัตว์ป่า การเลือกชนิดอาหารของสัตว์ป่า และการจัดการอาหารให้สอดคล้องกับประชากรสัตว์ป่า วิธีการควบคุมประชากรสัตว์ผู้ล่า และการจัดการสัตว์ผู้ล่าตามนโยบายการควบคุมสัตว์ผู้ล่า การฟื้นฟูสิ่งปกคลุมในถิ่นที่อยู่อาศัย และการจัดการพื้นที่ขอบสำหรับสัตว์ป่า อิทธิพลของน้ำต่อการกระจายและการแยกประชากรของสัตว์ป่าที่ส่งผลต่อสรีรวิทยาและพฤติกรรมของสัตว์ป่า การฟื้นฟูประชากรสัตว์ป่าโดยการพัฒนาแหล่งนํ้า การชดเชยธาตุอาหารที่ขาดแคลน และการใส่ปุ๋ยเพื่อเพิ่มผลผลิตในถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า การจัดตั้งพื้นที่คุ้มครอง การจัดการป่าไม้เพื่อเป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า การจัดการพืชในทุ่งหญ้า การจัดการการแทะเล็มในทุ่งหญ้า และการเลี้ยงสัตว์ป่าในพื้นที่ทุ่งหญ้า รวมถึงการเสนอแนะแนวทางในการจัดการประชากรและถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า โดยใช้ประสบการณ์จากการทำวิจัยมากว่า 20 ปี

หนังสือเล่มหนึ่งจากหลายเล่มในนิทรรศการหนังสือแนะนำ “วันสัตว์ป่าและพืชป่า” จัดแนะนำ ชั้น 1 สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดือน 0

พืชป่าสมุนไพร

โดย มานพ ผู้พัฒน์ [และคนอื่นๆ], เรียบเรียง

กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช โดยกลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สํานักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช ภายใต้โครงการสำรวจและจัดทำข้อมูลพืชสมุนไพรในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ ปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 ได้จัดทําหนังสือ พืชป่าสมุนไพร ขึ้นมาเป็นส่วนหนึ่งของแนวทางอนุรักษ์องค์ความรู้ด้านสมุนไพรไทย อีกทั้งยังมีส่วนช่วยอนุรักษ์พืชป่าที่เป็นสมุนไพรหายากอีกด้วย เนื่องจากโครงการดังกล่าวได้มีการจัดทําสวนรวบรวมพันธุกรรมพืชป่าสมุนไพรไว้ในสวนพฤกษศาสตร์จำนวน 4 แห่งทั่วประเทศ (สวนพฤกษศาสตร์สกุโณทยาน จังหวัดพิษณุโลก สวนพฤกษศาสตร์ภูฝอยลม ๖๐ พรรษา มหาราชินี จังหวัดอุดรธานี สวนพฤกษศาสตร์เขาหินซ้อน จังหวัดฉะเชิงเทรา และสวนพฤกษศาสตร์ทุ่งค่าย จังหวัดตรัง) โดยจัดทําป้ายชื่อพืชสมุนไพรไว้พร้อมกับการจัดทําระบบฐานข้อมูลที่ประชาชนทั่วไปและเจ้าหน้าที่สามารถเข้าถึงข้อมูล แล้วนําไปใช้ประโยชน์ต่อได้ผ่านการสแกนเครื่องหมาย QR code บนแผ่นป้ายชื่อ ซึ่งข้อมูลจะถูกแสดงขึ้นมาในเว็ปไซต์อย่างละเอียด ทั้ง 3 ช่องทางดังกล่าวล้วนเป็นแนวทางดําเนินการของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ที่มีส่วนต่อการอนุรักษ์พืชสมุนไพรทั้งในและนอกพื้นที่ป่าได้อย่างยั่งยืน

หนังสือเล่มหนึ่งจากหลายเล่มในนิทรรศการหนังสือแนะนำ “วันสัตว์ป่าและพืชป่า” จัดแนะนำ ชั้น 1 สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดือน 0

ชีวิตเร้นลับของต้นไม้ : The hidden life of trees

โดย Peter Wohlleben, เขียน ; สุดาวรรณ สินธุประมา, แปล

เพเทอร์ โวลเลเบน เจ้าหน้าที่ป่าไม้ในเยอรมนีเล่าให้เราฟังถึงสิ่งมหัศจรรย์ที่เขาได้ค้นพบในป่า มีความลับมากมายซ่อนอยู่ใต้ผืนดินไปจนถึงยอดไม้ ต้นไม้มีการสื่อสารในหมู่พวกมัน แบ่งปันอาหารซึ่งกันและกัน ช่วยเหลือปกป้องพวกเดียวกันเอง หรือแม้แต่ปกป้องเพื่อนข้ามสายพันธุ์ พวกมันต้องฝ่าฟันอุปสรรคนานัปการกว่าจะเติบโตขึ้นเป็นไม้ใหญ่ และกลายเป็นชุมชนป่าไม้ดังที่เราเห็น

หนังสือเล่มหนึ่งจากหลายเล่มในนิทรรศการหนังสือแนะนำ “วันสัตว์ป่าและพืชป่า” จัดแนะนำ ชั้น 1 สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดือน 0

เข้าป่าหาชีวิต = Into the wild

โดย Jon Krakauer ; ธิดารัตน์ เจริญชัยชนะ, แปล

แม็คแคนด์เลสต่างจากมิวเออร์และธอโร ตรงที่ไม่ได้เข้าป่าเพื่อครุ่นคิดเกี่ยวกับธรรมชาติหรือโลกทั้งโลกอย่างจริงจัง แต่เข้าไปเพื่อสำรวจสภาวะภายในของจิตวิญญาณของตนเป็นหลัก อย่างไรก็ดี ในไม่ช้าเขาก็ได้ค้นพบสิ่งที่มิวเออร์และธอโรรู้อยู่แล้ว นั่นคือ การอยู่ในป่าเป็นเวลานาน ๆ จะทำให้เราหันความสนใจของเราออกสู่ภายนอกพอ ๆ กับที่ทำให้เราหันความสนใจเข้าสู่ภายในอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้เขา (แม็คแคนด์เลส) ก็รู้อยู่เต็มอกตั้งแต่เดินเข้าป่าแล้วว่า เขาจะทำผิดพลาดได้เพียงเล็กน้อยเท่านั้นเขารู้แน่ชัดว่ามีอะไรเป็นเดิมพัน

หนังสือเล่มหนึ่งจากหลายเล่มในนิทรรศการหนังสือแนะนำ “วันสัตว์ป่าและพืชป่า” จัดแนะนำ ชั้น 1 สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดือน 0

ลิตเติ้ลทรี = The education of little tree

โดย ฟอร์เรสต์ คาร์เตอร์, เขียน ; กรรณิการ์ พรมเสาร์, แปล

ชะตากรรมของชนเผ่าเชโรกี อันเป็นชนกลุ่มน้อยในอเมริกา ซึ่งถูกรุกรานโดยคนขาวที่มีวิธีคิด "อัตนิยม" นั่นคือความถูกต้องมีเพียงหนึ่งเดียว และตัดสินคนอื่นที่แตกต่างไปจากตนว่า เลวร้าย โง่งม นอกรีต ฉะนั้นจงเชื่อฟังและเดินตามอย่างเชื่อง ๆ แล้วท่านจะเจริญเหมือนพวกเราเอง นี่คือชะตากรรมของผู้ต่ำต้อย ซึ่งปรากฏขึ้นทั่วโลก และแม้แต่ในเมืองไทย ชนกลุ่มน้อยหลายเผ่าพันธุ์ หรือแม้แต่คนจน ก็ได้รับการปฏิบัติอย่างไม่เท่าเทียม ราวกับว่าไม่ใช่มนุษย์ที่มีศักดิ์ศรีเสมอภาคกัน อย่างไรก็ตาม มนุษย์สมัยใหม่ที่เติบโตมาท่ามกลางเทคโนโลยีและความสะดวกสบาย ก็เริ่มหันกลับมาหาภูมิปัญญาของชนเผ่าต่าง ๆ เพราะความงดงามลุ่มลึก และสามารถหยั่งถึงส่วนที่ลึกที่สุดของมนุษย์ได้ด้วยการใช้ชีวิตอันใกล้ชิดและเคารพธรรมชาติของพวกเขา เพียงเท่านี้เองที่เป็นกุญแจสำคัญที่ไขสู่ความลี้ลับของจักรวาล อย่างที่ศาสตร์สมัยใหม่ใด ๆ มิอาจมอบให้ได้แม้แต่น้อย ลิตเติ้ลทรี แม้เป็นเพียงวรรณกรรมเยาวชน อันหมายความว่าเด็ก ๆ สามารถอ่านได้อย่างสนุกสนาน แต่วรรณกรรมเยาวชนที่มีคุณค่าลึกซึ้ง ย่อมช่วยให้วัยรุ่นหรือแม้แต่ผู้ใหญ่มองโลกอย่างเข้าใจแจ่มแจ้งในมิติต่าง ๆ ดั่งเช่นมุมมองของหนังสือเล่มนี้ ทั้งชวนอบอุ่นในสายสัมพันธ์อันงดงามระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ สัตว์ ต้นไม้ ขณะเดียวกันก็เผยให้เห็นถึงโศกนาฏกรรมชะตาชีวิตอันชวนสลดหดหู่ และยังวิจารย์สังคมด้วยอารมณ์ขมขื่น เช่น เสียดเย้ยนักการเมือง เยาะหยันพวกเคร่งครึศาสนา สิ่งเหล่านี้ผู้อ่านสามารถเก็บเกี่ยวได้จากหนังสือเล่มเดียวกันนี้เอง

หนังสือเล่มหนึ่งจากหลายเล่มในนิทรรศการหนังสือแนะนำ “วันสัตว์ป่าและพืชป่า” จัดแนะนำ ชั้น 1 สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดือน 0

การจัดการสัตว์ป่าและถิ่นที่อยู่อาศัย

โดย รัตนวัฒน์ ไชยรัตน์

ผู้เขียนได้อธิบายประโยชน์และโทษของสัตว์ป่า การสูญเสียทรัพยากรสัตว์ป่า ตลอดจนแนวทางการอนุรักษ์สัตว์ป่าตามหลักการพื้นฐานทางนิเวศวิทยาสัตว์ป่า เพื่อเป็นการปูพื้นฐานให้ผู้ที่สนใจเข้าใจความเป็นมาในการจัดการสัตว์ป่าในภูมิภาคต่าง ๆ รวมถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงประชากรสัตว์ป่า และแนวทางการจัดการประชากรให้อยู่ในภาวะสมดุลโดยต้องเข้าใจรูปแบบพฤติกรรมการเกี้ยวพาราสี การเลือกถิ่นที่อยู่อาศัย การกระจายของสัตว์ป่า การเลือกชนิดอาหารของสัตว์ป่า และการจัดการอาหารให้สอดคล้องกับประชากรสัตว์ป่า วิธีการควบคุมประชากรสัตว์ผู้ล่า และการจัดการสัตว์ผู้ล่าตามนโยบายการควบคุมสัตว์ผู้ล่า การฟื้นฟูสิ่งปกคลุมในถิ่นที่อยู่อาศัย และการจัดการพื้นที่ขอบสำหรับสัตว์ป่า อิทธิพลของน้ำต่อการกระจายและการแยกประชากรของสัตว์ป่าที่ส่งผลต่อสรีรวิทยาและพฤติกรรมของสัตว์ป่า การฟื้นฟูประชากรสัตว์ป่าโดยการพัฒนาแหล่งนํ้า การชดเชยธาตุอาหารที่ขาดแคลน และการใส่ปุ๋ยเพื่อเพิ่มผลผลิตในถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า การจัดตั้งพื้นที่คุ้มครอง การจัดการป่าไม้เพื่อเป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า การจัดการพืชในทุ่งหญ้า การจัดการการแทะเล็มในทุ่งหญ้า และการเลี้ยงสัตว์ป่าในพื้นที่ทุ่งหญ้า รวมถึงการเสนอแนะแนวทางในการจัดการประชากรและถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า โดยใช้ประสบการณ์จากการทำวิจัยมากว่า 20 ปี

หนังสือเล่มหนึ่งจากหลายเล่มในนิทรรศการหนังสือแนะนำ “วันสัตว์ป่าและพืชป่า” จัดแนะนำ ชั้น 1 สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดือน 0