Page 49 - Newsletter_01_2567

47

นอกเหนือจากความลี้ลับ คำว่า “ผี” เคยถูกใช้เครื่องมือทางสังคมหรือไม่?

คำตอบคือ “แน่นอน” ซึ่งหากจะกล่าวถึงเหตุการณ์คงต้องยก “กบฏผีบุญ" เป็นเรื่องราวของการสูญเสียของชาว
อีสานตั้งแต่ช่วงรัชสมัยพระเพทราชาถึงต้นพุทธศักราช 2500 โดยชนวนของเรื่องเริ่มจากการกดขี่จากฝรั่งเศสและ

สยาม โดยมีการเรียกเก็บส่วยจากชาวอีสานในสมัยนั้นที่ต้องขวนขวายหาเพิ่มมา ส่งผลให้ชาวอีสานลุกขึ้นสู้ต่อ

ภายใต้ชื่อเรียก “ผู้มีบุญ” ด้วยแนวคิดต่อต้านอำนาจศูนย์รวมของรัฐผ่านการปล่อยข่าวลือออกไปจากจดหมาย
ลูกโซ่ หมอลำและคำพยากรณ์ แต่ท้ายที่สุดพวกเขาทั้งหมดถูกจับและลงโทษตั้งแต่จำคุกจนถึงตัดสินประหาร

ชีวิต และเปลี่ยนคำว่า [ผู้มีบุญ] ผู้อุทิศตนเพื่อปลดแอกต่อความไม่ชอบธรรมทางอำนาจ ด้วยการเพิ่มคำว่า ‘กบฏ’

และ ‘ผี’ เข้าไปเพื่อลดทอนความเป็นมนุษย์และเจตจำนงของพวกเขาลง ด้วยเหตุการณ์นี้จึงถือเป็น “ผี" ได้ถูกใช้
เป็นเครื่องมือเพื่อหาความชอบธรรมในการเข่นฆ่าเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน

ด้วยทั้งหมดนี้ จึงกล่าวได้ว่า “ผี” เป็นทั้งเรื่องลี้ลับและเครื่องมือสามารถถูกปรุงแต่งขึ้นอยู่กับบริบท ยุคสมัย
อำนาจ และทิศทางของสังคม อย่างไรก็ตาม การยึดมั่นยึดถือก็เป็นเรื่องของปัจเจกตราบใดที่ไม่ก่อให้เกิดผลต่อผู้อื่น

จึงเชื่อมั่นว่าทุกคนจะเคารพความเชื่อของแต่ละบุคคลแม้จะแตกต่างกันก็ตาม และยังหวังว่าบทความนี้จะช่วยมอบ

มุมมองใหม่ ๆ ในประเด็นความเชื่อลี้ลับได้ไม่มากก็น้อย

นอกจากนี้ หากใครสนใจเกี่ยวกับประเด็นด้าน “ความเชื่อ” ก็สามารถคลิกลิงก์ด้านล่างเพื่ออ่านเนื้อหาได้เลย
• The role of personality in having a ghost experience and the role of personality and

experience in the development of ghost belief

https://www-sciencedirect-
com.chula.idm.oclc.org/science/article/pii/S019188692030266X

• Belief in ghost month can help prevent drowning deaths: A natural experiment on the

effects of cultural beliefs on risky behaviours
https://www-sciencedirect-

com.chula.idm.oclc.org/science/article/pii/S0277953608000403

• A Comparison of Superstitious Beliefs and Rituals in Buddhism and Islam.
https://chula.idm.oclc.org/login?url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true

&db=asn&AN=175530766&site=ehost-live&scope=site