ศาสนาผีใต้ชะเงื้อมเขาพระสุเมรุ

ผู้แต่ง : ศิริพจน์ เหล่ามานะเจริญ

ให้ทรรศนะที่ว่าด้วยเรื่องเกี่ยวกับพิธีกรรม ความเชื่อ รวมไปถึงวัตถุที่สร้างในศาสนาผีที่ถูกอธิบายผ่านระบบความเชื่อหรือพิธีกรรมของศาสนาพุทธ ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ซึ่งมาจากชมพูทวีป โดยมีนัยยะหนึ่งที่ศาสนาเหล่านี้รวมเอาศาสนาผีพื้นเมืองอุษาคเนย์เข้าไปอยู่ในปริมณฑลจักรวาลวิทยา (cosmology) ที่มีเขาพระสุเมรุเป็นศูนย์กลาง ก่อเกิดการอธิบายวัฒนธรรมและสิ่งต่างๆ ในศาสนาผีผ่านชุดความรู้ในศาสนาพุทธ และ พราหมณ์-ฮินดู ซึ่งเปรียบเหมือนอยู่ใต้ร่มเงาของเขาพระสุเมรุนั้นด้วย

รวบรวมข้อเขียน 30 เรื่อง ของผู้เขียนในมติชนสุดสัปดาห์ ใน 4 หัวข้อหลัก ได้แก่ 1) วัตถุที่สร้างขึ้นในความเชื่อของศาสนาผีที่มักถูกนักโบราณคดีอธิบายผ่านความเชื่อในศาสนาพุทธและทำให้ความหมายคลาดเคลื่อนไปจากยุคแรกสร้าง เช่น หม้อสามขา กลองมะโหระทึก ภาชนะดินเผาบ้านเชียง

2) พิธีกรรมในศาสนาผี เช่น พิธีการทำนาขวัญข้าว การบูชาผีบรรพชน

3) สิ่งศักดิ์สิทธิ์ในศาสนาผีปะกำ ต้นไม้ใหญ่และผีประจำเมือง

4) การกลืนกลายของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในศาสนาผี ให้กลายเป็นพุทธ หรือพราหมณ์-ฮินดู เช่น ปราสาทพนมรุ้ง พระธาตุอินทร์แขวน พระธาตุศรีสองรัก พระแม่โพสพ หรือพระคเณศในฐานะที่เป็นครูช้าง ฯลฯ และข้อเขียนอื่นที่เกี่ยวเนื่องกับความเข้าใจในศาสนาผีอีกด้วย