เครื่องแบบ ทรงผม หน้าเสาธง ไม้เรียว : ประวัติศาสตร์วินัยและการลงทัณฑ์ในโรงเรียนไทย

โดย รศ.ดร.ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์

อภิปรายปัญหาความรุนแรงในสถาบันการศึกษาไทย ด้วยการมองถึงรากเหง้าความรุนแรงเชิงโครงสร้างที่มีความเกี่ยวเนื่องกับการเมือง อารมณ์ของกลุ่มผู้คนในสังคม รวมถึงแนวโน้มการสนับสนุนจากสังคมไทยในการใช้ความรุนแรงให้เป็นส่วนหนึ่งในการอบรมขัดเกลาเยาวชนไทย เผยให้เห็นปฏิสัมพันธ์ของความรุนแรงภายใต้สถาบันการศึกษาไทยที่มีปฏิสัมพันธ์กันระหว่างการกระทำความผิดกับการควบคุมวินัยและการลงทัณฑ์ในทุกระดับ

ย้อนสำรวจประวัติศาสตร์ระเบียบวินัยทั้งการควบคุมเรือนร่าง โรงเรียนอันเป็นพื้นที่เกี่ยวข้อง และพิธีกรรม คู่ไปกับเหตุผล เริ่มตั้งแต่ความเคลื่อนไหวของนักเรียนหลังการปฏิวัติสยาม 2475 มาจนถึงการเคลื่อนไหวของนักเรียนและเยาวชนใน พ.ศ. 2564 แสดงให้เห็นพลวัตความรุนแรงอันเกิดจากแนวคิดการควบคุมวินัยและการลงทัณฑ์นักเรียน พร้อมกับความเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ของกลุ่มผู้คนในสังคมไทยที่มีต่อความรุนแรงในสถาบันการศึกษาไทยทั้งผู้สนับสนุนและผู้คัดค้าน พินิจเรื่องการปกป้องสิทธิ การละเมิดสิทธิมนุษยชน รัฐประหารกับการลงทันฑ์และการขัดเกลาบุคคลด้วยการควบคุมเรื่อนร่างสมัยใหม่แบบทหาร การจับผิดเพ่งโทษแบบวินัยสงฆ์ และระเบียบวินัยที่ใช้ควบคุมนักเรียนตามแนวคิดที่ผู้เขียนเรียกว่า “ระเบียบวินัยฉบับวัฒนธรรม” ซึ่งมุ่งเน้นการควบคุมนักเรียนมากกว่าแนวคิดสากลที่เกี่ยวข้องกับประชาธิปไตยหรือสิทธิมนุษยชน ไปจนถึงบทบาทเรื่องความเชื่อของครูอาจารย์ ภายใต้กรอบแนวคิดวิเคราะห์บางประการที่ตกผลึกจากนักวิชาการทั้งไทยและต่างประเทศ